PROWOKACJA: Dyktatorzy, politycy, agenci

W PRL, jak w każdym autorytarnym państwie, prowokacja odgrywała dużą rolę w życiu publicznym, zastępując między innymi mechanizm demokratycznej wymiany elit. Dojście do najwyższych stanowisk znaczyła z reguły seria prowokacji, których kwintesencją były wszystkie powojenne kryzysy. Ale prowokacja to także jeden z podstawowych instrumentów, którymi posługiwały się i posługują służby specjalne, o czym na łamach tej książki mówi między innymi generał Gromosław Czempiński, były szef UOP.

Piotr Gajdziński podejmuje w swej książce próbę wyjaśnienia wielu dziwnych wydarzeń z ostatniego dziesięciolecia historii Polski i zbadania, które z nich były zainspirowane przez polskie lub obce służby specjalne. Pisze między innymi o podejrzeniu rzuconym na Mieczysława Wachowskiego, jakoby należał do ZOMO, o domniemanej współpracy Lecha Wałęsy z organami bezpieczeństwa, o słynnych "wakacjach ze szpiegiem" Aleksandra Kwaśniewskiego czy o zabójstwie generała Papały. Autor nie ogranicza się jednak tylko do naszego podwórka – w sposób niezwykle żywy i pasjonujący przedstawia prowokacje, jakie stosowali Hitler i Stalin, KGB i CIA, sięga niekiedy także do czasów dawniejszych, ujawniając intrygi wywiadów w czasie I wojny światowej. Prowokację warto więc przeczytać, aby lepiej zrozumieć mechanizmy życia publicznego, ale także dlatego, że opisane w tej książce zjawisko jest naszą codziennością – to wyraz przypisanej każdemu człowiekowi agresji i chęci zwrócenia na siebie uwagi.

[Prószyński i S-ka, 2002]